San Blas opil beganoa
Historia
San Blas-en egunean (elezaharraren arabera, zintzur-gaitzetako babeslea) otsailaren 3an ospatzen da eta, beste ohitura batzuen artean, gozoki tipikoa kontsumitzea ohikoa da Euskadiko herri askotan: San Blas opilla. Arren, lantzeko eta opilak bedeinkatzeko ohiturak bere jatorria Eibar-en (Gipuzkoa-n) izateak dirudi, gaur egun nahiko hedatu da, eta etxe askotan, gozo-dendetan, etab., euskal geografia osoan egiten dira data hauetan opil hauek.
Baina urtetan zehar ez dudanez ikusi beganoentzako egokia den San Bals opila inongo gozo-dendatan, eta opil honen errezeta beganizatuta inon ere ez dudanez ikusi, ni bera hura egitera animatu naiz, eta proba batzuen ondoren, hemen uzten ditut, nik beganizatutako bi errezeta. Bata, nire ustez, aurrekoa ehunduran eta zaporean tradizionalera gehiago hurbiltzen dena, eta bigarrena osagai pixka bat osasungarriagoekin eginda.
Errezeta %100 begetala
Osagaiak
- Opilaren orea:
| Errezeta tradizionala, beganoentzat ez egokia |
1.- Aukera begetala tradizionalaren antzekoagoa |
2.- Aurrekoa baino aukera begetal osasungarriagoa |
| 500 g gariko irin zuria | 500 g gariko irin zuria | 500 g gariko irin osoa ekologikoa |
| Legamia kimikoa | Bultzatzailea edo irin-kantitaterako kantitate egokiko legamia (paketean esanda) | Bultzatzailea edo irin-kantitaterako kantitate egokiko legamia ekologikoa (paketean esanda) |
| 100 g azukre zuria | 100 g azukre zuria | Arrozeko Amazake sei edo zazpi koilarakada |
| Arrautza bat | Arrautza bateko postreetarako no-egg baliokidea | Arrautza bateko postreetarako no-egg baliokidea |
| 200 g gurina | 225 g margarina, palma-oliorik eta koipe hidrogenaturik gabekoa | 225 g margarina, palma-oliorik eta koipe hidrogenaturik gabekoa, eko eta gantz asetuetan baxua |
| 25 ml esne | 25 ml arrozezko edo olo esne begetala | 25 ml arrozezko edo olo esne begetala eko |
| Anis-esentzi tanta batzuk, sukaldaritzan erabiltzekoa | Lau edo bost eko anis esentzi tanta, sukaldaritzan erabiltzekoa | Lau edo bost eko anis esentzi tanta, sukaldaritzan erabiltzekoa |
| 40 ml oliba-olio birjina estra | 40 ml oliba-olio birjina estra | 40 ml oliba-olio birjina estra eko PPEF |
| Limoi-birrineko apur bat edo limoi-zuku tanta batzuk | Limoi-birrineko eko apur bat edo limoi-zuku tanta batzuk | Limoi-birrineko eko apur bat edo limoi-zuku tanta batzuk |
- Estaldura:
| Errezeta tradizionala, beganoentzat ez egokia | 1.- Aukera begetala tradizionalaren antzekoagoa | 2.- Aurrekoa baino aukera begetal osasungarriagoa |
| 250 gr glas azukrea | 250 gr glas azukrea | 250 gr Xilitol |
| 2 zuringoak | Aquafaba, 4 koilarakada (60 ml) | Aquafaba, 4 koilarakada (60 ml) |
| Anis-esentzi tanta bi, sukaldaritzan erabiltzeko | Bi anis esentzi tanta eko, sukaldaritzan erabiltzeko | Bi anis esentzi tanta eko, sukaldaritzan erabiltzeko |
| limoi-zuku tanta batzuk | limoi-zuku tanta batzuk | limoi-zuku tanta batzuk |
- Apainketa:
| Txokolate ontza batzuk | Beganoentzat egokia den txokolate ontza batzuk | Beganoentzat egokia den txokolate ontza batzuk, eko, %74 kakao baino gehiago eta azukre gutxikoa |
Orea egitea:
Aukera beg 1: Opileko orea egiteko osagai lehorrak katilu batean jartzen hasiko gara (irina, legamia, eta azukrea); eta beste txikiago batean hezeak (no-egg, olioa, anis tantak, limoiko tantak eta arroz-esnea).
Aukera beg 2: Opileko orea egiteko osagai lehorrak katilu batean jartzen hasiko gara (soilik irina eta legamia) eta beste txikiago batean hezeak (no-egg, olioa, anis tantak, limoiko tantak, arroz-esnea eta arrroz-melaza).
Bi opiletarako: Lehorrak eta hezeak ondo nahastu. Margarina gehitzen dugu hezeetako katiluan eta eskuekin nahazten dugu. Hezeek lehorren gehi margarina katilura gehitu. Katiluan oratzen dugu bola trinkoa lortu arte, pasa ezazu azal garbi batera, eta oratzen jarraitzen dugu masa trinko, leun eta malgua lortu arte.
Masa jartzen dugu labekatzeko paperaz estalitako labe-erretilu baten gainean eta arrabol batez nahi dugun forma ematen diogu. Utzi tartetxo bat atsedena hartzen. Koilar edo antzko bateko atzealdearekin, opil tradizionaletako erara ertzak zanpatu hozkak opil guzti inguruan eginez. 160ºC-etara labekatu 20 minutu inguru beheko parteak pixka bat urreztatuta egon arte (aukera beg-2 opilak gehiago minutu batzuk gehiago behar izango du, edo labea hozten den bitartean utzi pixak gehiago, osagai likido gehiago eramaten ditu eta).
Glasarekin estaltzeko
Jarri bol batean aquafaba (potuko garbantzuen egosketa-saldatik lortua, bakarrik honako osagaiak dituena: garbantzuak, egosteko ura eta gatza), gehitu limoi-zuku tanta batzuk eta anis tanta pare bat, irabiatu merenge bat lortu arte (nahiko irabiatu behar da irabiatze likatsu bat lortu arte, burbuila handirik gabe), nahastu azukrearekin edo xilitolarekin (aurretik ehotuta azukrea bezalako ehundura bat lortu arte), lehendabizi galbahetik edo iragazkitik pasatuz, eta gero koilara batekin mugituz erabat integratu arte (oso konsistentzia likatsua geratu behar du, ez arina).
Glasa lortuta, opila hotzaren gainetik hedatzen dugu. Uzten dugu leku fresko eta egurastutako batean lehor dadila (hainbat ordu edo egun bat).
Apainketa:
Glasa beganoentzat egokia den txokolate batekn apainduko dugu. Horretarako gozogintza-mahuka egokia, gozogintza-xiringa bat, edo labekatzeko paperarekin txano bat eginez, puntan zulotxo fin bat utziz, erabiliko dugu. Txokolatea urtzen dugu, eta mahukan edo txanoan sartzen dugu. Hasiera batean opileko jada lehor eta hotz glasatzearen gainean idatz liteke, baina gomendatzen dut beste labe-paper zati baten gainean idaztea, hozten utzi, eta gero letra hotzak paperatik opilara pasatzea (errez askatzen da, eta erratzen badugu aldatzeko aukera ematen du).
Gauza batzuk:
Errezetak ez dira bakarrak, iradokizunak dira. Beste osagai eta kantitate batzuekin esperimentatzera animatzen dut, ehundura eta zapore antzekoa aurkitu arte, eta gure gustura egokitu arte. Hemen erakutsitako kantitateak opil handi baterako dira, biren artean bana litezke eta bi opil txikiak egin. Gonbidatzen dut osagai guztiak edo gutxienez gehienak ekoizpen ekologikokoak izatea.
Animali-esplotazioarekin lortutako osagaiak eramateaz gain, opil tradizionala ez da oso osasungarria, azukrea, gantz asea, irin fina, etab. asko eramaten ditu. Nahiz eta hemen beganizatutako lehen aukera asko gehiago osasungarria ez izan, nahiz % 100 begetala izan, aspektu honetan errezeta hobetzeko aukerak daude, ordezko egokiagoak bilatuz, bigarren aukeran saiatu naizen bezala (irin finaren ordez irin integrala erabiliz; kokoko, xilitol-eko, datilak, datiletako siropea, bananak, etab. azukreak erabiliz; eta koipe aurrantaren ordez beste landare-koipe-mota osasungarri bat erabiliz: fruitu lehor-gurina, ahuakate-gurina, etab.). Dena probatzen joatea da.
Aquafaba-ri buruz, gozogintza begetalerako asmakizun izugarria da. Hurrengo lotura balio izan dit pixka bat gehiago informatzeko eta horrez gain gozogintzan erabileraren baliokidetasunak jakiteko:
Arrautza 1 ordezkatzeko: 3 koilarakada (45 ml).
Zuringo 1 ordezkatzeko: 2 koilarakada (30 ml).
Gorringo 1 ordezkatzeko: Koilarakada 1 (15 ml).
Ez dut gomendatzen prestatuta saltzen den aquafabak garbantzuen egosketa-salda ez den beste osagairen bat badarama, edo urarekin beheratuta badago, ezta garbantzuez eta salda ez ezik barazkiak, ura, beste likido batzuk edo beste osagai batzuk ere badauzka. Ez da berdin geratzen, gehiago kostatzen da muntatzea, erraz likidatzen da behin muntatuta, ez da hain zuri geratzen eta desberdina jakin dezake.
Hemendik errezeta %100 begetal hauek probatzera animatzen dut, hobetzea, lehiaketak egitea, etab., honako aukera %100 begetalei difusioa ematera, gozo-dendak ere anima daitezen eta opil tradizionala ordezkatzen duten aukera begano gehiago egon daitezen.
Go vegan.
